Opieka nad dzieckiem a wychowanie dziecka

    Nie sposób mówić o wychowaniu dziecka czy sprawowaniu opieki nad dzieckiem bez zrozumienia znaczenia tych pojęć. „Słownik pedagogiczny” definiuje wychowanie jako „ świadomie organizowaną działalność społeczną, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo – instrumentalną, związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stronę aksjologiczną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw, układu wartości i celu życia. Proces i wyniki wychowania kształtują się pod wpływem:

–  świadomego i celowego oddziaływania odpowiedzialnych za wychowanie osób i instytucji (m. in. rodziców, nauczycieli, rodzi- ny, szkoły, organizacji społeczno – politycznych i kulturalnych),
–  systemu wychowania równoległego, a zwłaszcza działalności środków masowego przekazu,
–  wysiłków jednostki nad kształtowaniem własnej osobowości.”

Wychowanie nie polega więc na spontanicznym działaniu, jest procesem ciągłym i długofalowym, „mającym na celu ukształtowanie osobowości wychowanka według społecznie zaakceptowanego wzoru, czyli ideału wychowawczego”.
Rozwój osobowości to zadanie stojące również przed właściwie rozumianą opieką nad dzieckiem. Definicja tego pojęcia mówi, że jest to „ogół działań podejmowanych przez odpowiednie instytucje lub osoby w celu zaspokojenia codziennych potrzeb dzieci oraz wszechstronnego rozwoju ich osobowości. Szczególnie intensywnej opieki wymagają dzieci pozostające w trudnych warunkach życiowych i wychowawczych, a więc dzieci, których rozwój jest zagrożony. Osoby lub instytucje sprawujące opiekę ponoszą odpowiedzialność moralną i prawną za powierzone ich opiece dzieci. Opieka nad dzieckiem wiąże się z wychowaniem: wychowanie służy aktywizacji i usamodzielnianiu jednostek pozostających pod opieką. Do instytucji zapewniających opiekę całkowitą zalicza się: rodzinę, dom dziecka, żłobek, przedszkole, szkołę, a opiekę częściową: internat, świetlicę, klub, i inne” .